W dniu 23 października br. odbyło się w Warszawie, w Klubie Lekarza przy ul. Raszyńskiej 54 posiedzenie Zarządu Krajowego OZZL, na które związek zaprosił 22 posłów lekarzy i posłanek lekarek. Zaproszenie było wysłane 3 razy. Celem spotkania było zaproponowanie naszym kolegom lekarzom – posłom podjęcie pewnej inicjatywy ustawodawczej na rzecz środowiska lekarskiego. Polegałaby ona na ustanowieniu – przynajmniej na okres przejściowy kilku lat – ustawowo określonych minimalnych płac lekarzy, uzależnionych od stopnia specjalizacji i skorelowanych z przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem w kraju.
Propozycja ta, nie mieszcząca się – co widać wyraźnie – w prorynkowym programie OZZL wynikała z dotychczasowych doświadczeń związku, które wskazują, że politycy w Polsce, po przejęciu władzy, niezależnie od deklarowanych wcześniej poglądów i programów nie są zdolni (nie mają chęci czy odwagi) do wprowadzenia mechanizmów rynkowych w ochronie zdrowia. Utrzymywany jest zatem system, który można porównać do systemu tzw. dostaw obowiązkowych (kontyngentów), nakładanych przez komunistów (i hitlerowców) na polskich chłopów: rządzący ustalają arbitralnie ilość pieniędzy publicznych, przeznaczanych na ochronę zdrowia, do tego dopasowują ceny za poszczególne świadczenia zdrowotne i limity tych świadczeń, i do tych warunków każą dopasować płace („zyski”) personelu medycznego. W istocie płace te są jedynym „buforem” mającym złagodzić niedobór środków przeznaczanych na lecznictwo. Ta sytuacja może być zmieniona jedynie przez gwałtowny bunt „białych niewolników”, co – siłą rzeczy – zdarza się niezbyt często. Płace w ochronie zdrowia nie są zatem ustalane na drodze wolnorynkowej – jak próbują nieraz wmówić nam rządzący, ale raczej na drodze „wolnostrajkowej”.
Skoro nie udało się nam – mimo wielu prób – doprowadzić do upowszechnienia mechanizmów rynkowych w publicznej ochronie zdrowia, OZZL zaproponował aby przynajmniej uniemożliwić wyzysk personelu medycznego przez państwo – właśnie przez wprowadzenie administracyjnie ustalonych płac minimalnych dla lekarzy ( i innych pracowników medycznych). Zgłosiliśmy również gotowość zaakceptowania, aby przyjęte ustawowe minima obowiązywały tylko określony czas (np. parę lat), co nie powinno zahamować reformy w jakimkolwiek kierunku, również w kierunku radykalnie rynkowym. Nawet taki przejściowy okres „ochrony” minimalnego poziomu płac lekarzy (i innego personelu medycznego) wymusiłby odpowiednie dostosowanie wielkości finansowania ochrony zdrowia ze środków publicznych do zakresu świadczeń gwarantowanych z uznaniem, że praca pracowników medycznych jest istotnym elementem tych świadczeń. W takiej sytuacji NFZ, ustalając ceny za świadczenia zdrowotne musiałby brać pod uwagę poziom tych minimalnych płac tak, jak dzisiaj bierze pod uwagę np. ceny energii, leków czy sprzętu medycznego. Przejściowe obowiązywanie minimalnych płac uchroniłoby także ustawę przed – potencjalnym – niebezpieczeństwem oskarżeń o niekonstytucyjność takiego rozwiązania. Trybunał Konstytucyjny dopuszcza bowiem takie incydentalne uregulowania dotyczące płac w publicznej ochronie zdrowia, czego dowodem mogą być np. „ustawa 203”, czy tzw. ustawa wedlowska.
Na posiedzenie ZK OZZL przybyło 4 posłów – lekarzy (na 22 zaproszonych). Byli to: Andrzej Sośnierz, Bolesław Piecha i Czesław Hoc z Prawa i Sprawiedliwości oraz Marek Balicki (wybrany do Sejmu z listy Lewica i Demokraci). Lista tych naszych koleżanek i kolegów lekarzy, którzy nie przybyli znajduje się na końcu tego sprawozdania. Należałoby uzupełnić, że żadna z osób, która nie przybyła nie odpisała nawet na nasze zaproszenie wysłane trzykrotnie.
Po przedstawieniu przez nas naszej propozycji, posłowie przedstawili swoje opinie. Generalnie rzecz biorąc wszyscy byli dość zgodni w swoich poglądach. Przede wszystkim próbowali nas przekonać, że ustawa o minimalnych płacach dla lekarzy nie ma szans na uchwalenie z kilku powodów: Po pierwsze będzie zakwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny jako niezgodna z konstytucją, po drugie – spowoduje roszczenia innych grup zawodowych z ochrony zdrowia, co sprawi, że nie starczy pieniędzy na te wszystkie postulaty, po trzecie – jest trudność w zdefiniowaniu kogo taka ustawa miałaby dotyczyć – czy wszystkich lekarzy, również tych zatrudnionych w prywatnej służbie zdrowia, czy tylko ograniczony krąg osób.
Posłowie nie sprzeciwiali się jednak opinii przedstawionej przez nas, że płace lekarskie ( za jeden etat) są obecnie zbyt niskie. Co więcej uznali za niedopuszczalne i karygodne wystąpienia minister zdrowia Ewy Kopacz, która na forum Sejmu i przy innych okazjach powtarzała, że lekarze w Polsce zarabiają już bardzo dobrze, a nawet za dobrze. Zgodzono się również z tym, że nie ma obecnie w systemie publicznej opieki zdrowotnej racjonalnych mechanizmów ustalania płac personelu medycznego, ani wyceny świadczeń zdrowotnych finansowanych przez NFZ.
Posłowie zastanawiali się także nad innymi – alternatywnymi do ustawy – sposobami zapewnienia pewnych minimalnych płac dla lekarzy (minimalne to nie znaczy małe!). Rozważano koncepcję zawarcia ponadzakładowego układu zbiorowego pracy, ale zwrócono uwagę na brak reprezentatywnej strony pracodawczej, która – co jeszcze trudniejsze – chciałaby zawrzeć taki układ zbiorowy, który przewidywałby dobre płace dla lekarzy.
Zastanawiano się czy nie dałoby się uchwalić ustawowo, aby w cenach ustalanych przez NFZ „wykroić” jakąś część przeznaczoną na wynagrodzenie dla personelu medycznego, która to część musiałaby być przeznaczona tylko i wyłącznie na płace (podobnie, jak funkcjonujący obecnie przepis ustawy „wedlowskiej”, że 40% kwoty z nadwykonań powinno być przeznaczonych na podwyżki płac).
Przedstawiciel PiS dr Czesław Hoc dużą część swojego wystąpienia poświęcił niekorzystnym zjawiskom przymuszania lekarzy do podpisywania kontraktów zamiast umowy o pracę i wskazał na niebezpieczeństwa jakie wiążą się z takimi kontraktami (zbyt nisko wycenionymi w stosunku do kosztów jakie lekarz – „przedsiębiorca” musi ponieść).
Dr Andrzej Sośnierz podkreślał (podobnie i inni), że najważniejszym zadaniem jest zwiększenie kwoty środków przeznaczonych na ochronę zdrowia, bo bez tego żadne podwyżki płac (niezależnie jak ustalane i zapisywane) nie będą możliwe. Wyraził przy tym żal, że OZZL i w ogóle środowisko medyczne nie naciska tak, jak wcześniej na rządzących aby te nakłady uległy zwiększeniu. Przy tej okazji dyskusja zeszła na temat nierównego obciążenie obywateli składkami na NFZ, a zwłaszcza wyłączenia rolników z płacenia tej składki i zbyt niskiego poziomu składki płaconej przez państwo za rolników.
Dr Bolesław Piecha podkreślał trudną sytuacją w jakiej znajduje się minister zdrowia, który chce zrealizować swoje zamierzenia poprawy funkcjonowania i finansowania ochrony zdrowia.
Dr Marek Balicki zwrócił uwagę, że dobrze by się stało gdyby środowiska medyczne (różne zawody, różne związki zawodowe) porozumiały się wcześniej ze sobą, co do wspólnych oczekiwań płacowych czy nawet wspólnego projektu układu zbiorowego pracy, zadeklarował przy tym swoją pomoc w takich działaniach.
Dr Czesław Hoc zwrócił uwagę na postanowienia ostatniego kongresu PiS w ochronie zdrowia. Przewidują one m. innymi konieczność zwiększenia publicznych nakładów na ochronę zdrowia do 6% PKB oraz ustalenie zasad wynagradzania personelu medycznego poprzez zawarcie odpowiedniego układu zbiorowego pracy lub drogą ustawową (bez wskazywania jednak nawet przybliżonej wartości wynagrodzeń).
Nie podjęto żadnych wspólnych ustaleń.
Sprawozdanie subiektywnie przygotował K. B.
Lista posłów i posłanek lekarzy, którzy nie odpowiedzieli na nasze zaproszenie.
Bartosz Arłukowicz
Biuro Poselskie Bartosza Arłukowicza
ul. Podgórna 62 m. U1
70-205 Szczecin
Daniela Chrapkiewicz
Biuro Poselskie Poseł Danieli Chrapkiewicz
ul. Rynek 1
83-200 Starogard Gdański
Czesław Czechyra
Biuro Poselskie Czesława Czechyry
ul. Radomska 23
26-900 Kozienice
fax (48) 611-21-82
Alicja Dąbrowska
Biuro Poselskie Alicji Dąbrowskiej
ul. Targowa 81 m. 107A
03-408 Warszawa
fax (22) 670-05-20
biuro@alicjadabrowska.pl
Jarosław Katulski
Biuro Poselskie Jarosława Katulskiego
ul. Tylna 2A
89-500 Tuchola
fax (52) 334-20-84
Ewa Kopacz
Biuro Poselskie Poseł Ewy Kopacz
ul. Zbrowskiego 14
26-600 Radom
fax (48) 384-60-80
biuro.ewy.kopacz@wp.pl
Tomasz Latos
Biuro poselskie Posła Tomasza Latosa
ul. Długa 9 m. 2
85-034 Bydgoszcz
fax (52) 322-48-48
Beata Małecka-Libera
Biuro Poselskie Beaty Małeckiej-Libery
ul. 3 Maja 22
41-300 Dąbrowa Górnicza
fax (32) 261-23-78
Mirosława Masłowska
Biuro Poselskie Poseł Mirosławy Masłowskiej
Al. Wyzwolenia 7/13
70-552 Szczecin
fax (91) 464-37-00
magi42@wp.pl
Tadeusz Naguszewski
Biuro Poselskie Posła Tadeusza Naguszewskiego
ul. Mostowa 8
82-300 Elbląg
fax (55) 236-16-06
naguszewski@wp.pl
Janina Okragły
Biuro Poselskie Janiny Okrągły
Ul. Plac Farny 5
48-200 Prudnik
Fax.(77) 436-07-89
Maciej Orzechowski
Biuro Poselskie Macieja Orzechowskiego
ul. Sienkiewicza 2A m. 2
63-700 Krotoszyn
fax (62) 725-24-24
maciej.orzechowski@sejm.pl
Elżbieta Radziszewska
Biuro Poselskie poseł Elżbiety Radziszewskiej
ul. Słowackiego 13
97-300 Piotrków Trybunalski
fax. (44) 649-78-27
Aleksander Sopliński
Biuro Poselskie Posła Aleksandra Soplińskiego
ul. 11 Listopada 2
06-400 Ciechanów
fax (23) 674-36-67
biuro_soplinski@wp.pl
Grzegorz Sztolcman
Biuro Poselskie Grzegorza Sztolcmana
ul. Nowowiejskiego 24
42-200 Częstochowa
fax (34) 368-32-11
Władysław Szkop
Biuro Poselskie Władysława Szkopa
Ul. Sienkiewicza7
76-200 Słupsk
Fax (59) 841-10-61
Waldemar Wrona
Biuro Poselskie Waldemara Wrony
ul. Warszawska 24
26-200 Końskie
fax (41) 375-17-01
biuro.w.wrona@poczta.onet.pl
Jerzy Ziętek
Biuro Poselskie Jerzego Ziętka
ul. 3 Maja 17 m. 1
40-097 Katowice fax (32) 204-26-22
jerzy.zietek@sejm.pl
