Stanowisko OZZL
w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej z dnia 27 listopada 2006r.
Zarząd Krajowy OZZ nie odnosi się do propozycji zmiany treści art. 18 ust. 3 oraz art. 18c i 18 ca. ustawy o zoz.
Pozostałe propozycje zmian mają niezwykle istotne, niekiedy wręcz przełomowe znaczenie. Odniesiemy się do nich szczegółowo, przedstawiając nasze stanowisko wobec zagadnień, a nie określonych artykułów ustawy.
1. Ujednolicenie czasu pracy dla lekarzy (i innych pracowników medycznych) z wyjątkiem osób niewidomych, co przewiduje proponowana treść art. 32g ust 1-3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.
Propozycja ta oznacza wydłużenie czasu pracy dla pracowników radiologii, radioterapii, medycyny nuklearnej, fizykoterapii, patomorfologii, histopatologii, cytopatologii, cytodiagnostyki medycyny sądowej lub prosektoriów. Dotychczasowe skrócenie czasu pracy było uzasadnione działaniem szkodliwych czynników na w/w osoby. OZZL nie ma danych aby – w sposób merytoryczny – ocenić, czy faktycznie sytuacja na wspomnianych stanowiskach pracy poprawiła się na tyle, że nie ma już podstaw do skrócenia czasu pracy. Oceniając jednak tę propozycję od strony praw pracowniczych należy stwierdzić, że bez wątpienia jej wprowadzenie pogorszy istotnie sytuację materialną określonych osób, chociażby dlatego, że spadnie wartość ich wynagrodzenia za jednostkę czasu. W ocenie OZZL proponowana zmiana byłaby do zaakceptowania przy jednoczesnym zachowaniu wynagrodzenia za godzinę pracy, co oznacza odpowiedni wzrost wynagrodzenia za jeden etat. Taki manewr będzie możliwy przy wprowadzeniu generalnych zmian w poziomie finansowania opieki zdrowotnej oraz ? konsekwentnie ? poziomie płac lekarzy ( i innych pracowników medycznych), zgodnie z programem tzw. Racjonalnego Systemu Opieki Zdrowotnej, proponowanym przez OZZL i prawie 20 innych organizacji ze służby zdrowia i spoza niej.
2. Wliczenie czasu dyżuru medycznego do czasu pracy.
W sposób pośredni wprowadza to nowa treść art. 32j ust. 2. Jest to zmiana oczekiwana przez lekarzy, o którą OZZL zabiegał od chwili swojego powstania. Jest zatem oczywiste, że zmiana ta jest przez nas popierana. Trzeba jednak stwierdzić, że kolejne zapisy proponowanej nowelizacji przeczą tej zasadzie, dotyczy to zwłaszcza stawek wynagrodzenia za dyżury, o czym niżej.
3. Zachowanie ?instytucji? dyżuru medycznego i dotychczasowego poziomu wynagrodzenie za dyżury medyczne.
Jest zastanawiające, że przy założeniu, iż dyżur medyczny jest czasem pracy i stanowi pracę w godzinach nadliczbowych, autorzy projektu utrzymują dotychczasowe stawki wynagrodzenia za dyżur, niższe niż za pracę w godzinach nadliczbowych. Można przypuszczać, że pozostawienie nazwy ?dyżur medyczny? (a nie posługiwanie się jedynie określeniem ?praca w godzinach nadliczbowych?) służy tylko i wyłącznie jako pretekst do zachowania stawek wynagrodzenia niższych niż wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. OZZL nie zgadza się na takie rozwiązanie. Jest ono nie do przyjęcia wobec konstytucyjnej zasady równości obywateli. Dotychczas niższe wynagrodzenie za dyżury medyczne niż za pracę w godzinach nadliczbowych uzasadniano tym, że dyżur nie jest czasem pracy. Gdy jednak to uzasadnienie stało się nieaktualne, nie ma już powodów merytorycznych i prawnych aby utrzymać dyskryminujące lekarzy stawki za pracę w godzinach nadliczbowych. Jeśli dyskryminacja ta pozostanie, to OZZL złoży odpowiedni wniosek do Trybunału Konstytucyjnego.
OZZL nie jest przeciwny instytucji ?dyżuru medycznego? jako takiej. Nie zgadzamy się jednak, aby ta nazwa stawała się li tylko pretekstem do zaniżania wynagrodzenia lekarskiego za pracę w godzinach nadliczbowych. Proponujemy zatem aby odpowiedni przepis brzmiał:
?Art. 32j.
1. Lekarze oraz inni posiadający wyższe wykształcenie pracownicy wykonujący zawód medyczny, zatrudnieni w zakładzie opieki zdrowotnej przeznaczonym dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych, mogą być zobowiązani do pełnienia w tym zakładzie dyżuru medycznego.
2. Za każdą godzinę pracy w godzinach nadliczbowych w ramach pełnionego dyżuru medycznego, poza przypadkami, o których mowa w ust. 3, przysługuje wynagrodzenie w wysokości co najmniej 150% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego.
3. W przypadku dyżuru medycznego pełnionego w porze nocnej, za każdą godzinę pracy w godzinach nadliczbowych w ramach pełnionego dyżuru przysługuje wynagrodzenie w wysokości co najmniej 200% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego, zaś w przypadku dyżuru pełnionego w soboty, niedziele i święta – co najmniej 200% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego, bez względu na porę pełnienia dyżuru.
4. Godzinową stawkę wynagrodzenia zasadniczego oblicza się, dzieląc kwotę miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego wynikającą z osobistego zaszeregowania pracownika przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania ? przeciętnie – w miesiącu.
5. Zasad wynagradzania, o których mowa w ust. 2 i 3, nie stosuje się do lekarzy stażystów, których zasady wynagradzania określają odrębne przepisy.?;
4. Likwidacja przymusu dyżurowania w dotychczasowym zakresie (co przewiduje nowy art. 32ja) i zastosowanie tzw. klauzuli opt out do wymiaru czasu pracy.
OZZL popiera likwidację przymusu dyżurowania w dotychczasowym zakresie i wprowadzenie konieczności uzyskania przez pracodawcę dobrowolnej zgody lekarza na pracę w zakładzie opieki zdrowotnej w wymiarze przekraczającym 48 godzin średnio tygodniowo. Jest to wyjście naprzeciw postulatom zgłaszanym od lat przez środowisko lekarskie. Powstaje jednak pytanie: czy ta ? wymagana ustawowo ? zgoda lekarza będzie w praktyce faktycznie dobrowolna? Gdyby się okazało, że uwarunkowania faktyczne wymuszają na lekarzach zgodę na tzw. klauzulę opt out, wprowadzany przepis byłby jedynie pozornym spełnieniem postulatów lekarskich.
ZK OZZL wyraża obawę, że pozostanie nadal faktyczny, chociaż już nie formalny, przymus dyżurowania. Zdecydują o tym dwa czynniki:
1. niskie płace lekarzy za podstawowy czas pracy,
2. brak wolnej konkurencji między szpitalami, co ułatwi dyrektorom szpitali na nieformalne przymuszanie lekarzy do podpisywania zgody na klauzulę opt out.
Zatem, dopiero istotny wzrost płac lekarzy i wprowadzenie mechanizmów rynkowych ? wolnej konkurencji między szpitalami uczyni klauzulę opt out w pełni uzasadnioną.
Ponieważ klauzula opt out w obecnej wersji daje możliwość przedłużenia wymiaru czasu pracy nawet do ? przeciętnie – 78 godzin tygodniowo, oznacza to, iż ? w przypadku, gdy istnieć będą nieformalne sposoby zmuszenia lekarzy do podpisania zgody na dyżurowanie ? sytuacja lekarzy nie uleganie żadnej praktycznej zmianie. 78 godzin tygodniowo oznacza bowiem mniej więcej tyle, co 8 dyżurów miesięcznie ? jak dotychczas. Wobec powyższego, ZK OZZL proponuje aby stosowanie klauzuli opt out ograniczyć do max. 56 godzin pracy tygodniowo. Proponujemy zatem aby treść nowego art. 32 ja ust. 1 brzmiała:
Art. 32ja. Ust. 1
Lekarze oraz inni posiadający wyższe wykształcenie pracownicy wykonujący zawód medyczny, zatrudnieni w zakładzie opieki zdrowotnej, przeznaczonym dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych, mogą być, po wyrażeniu na to zgody na piśmie, zobowiązani do pracy w zakładzie opieki zdrowotnej w wymiarze przekraczającym 48godzin na tydzień, nie więcej jednak niż 56 godzin na tydzień, obliczonym jako średnia w odniesieniu do okresu rozliczeniowego.
Podkreślamy również konieczność ustalenia, że zgoda na wydłużony wymiar czasu pracy ma charakter czasowy i obejmuje każdorazowo okres nie dłuższy niż 3 miesiące.
Dodany artykuł 32 jb ? przewiduje 11 godzinny nieprzerwany odpoczynek dla lekarzy dyżurujących, bezpośrednio po zakończeniu pełnienia dyżuru medycznego. OZZL popiera zasadę ?zejścia po dyżurze? nie tylko ze względu na dobro lekarza, ale także na dobro chorego.
Zarząd Krajowy OZZL
Krzysztof Bukiel ? przewodniczący Zarządu
Bydgoszcz dnia 15 grudnia 2006r.
