Czy Klient podczas izolacji może wykonywać pracę zdalną na rzecz podmiotu, w którym jest zatrudniony?
Wnioski i rekomendacje:
Jeżeli stan zdrowia Klienta nie stoi temu na przeszkodzie, jak również charakter świadczonej przez Klienta pracy, pozwala na wykonywanie jej w formie zdalnej, Klient może umówić się z pracodawcą, że w czasie izolacji będzie wykonywał pracę zdalną na zasadach uzgodnionych przez obie strony i wynikających z wewnętrznych procedur obowiązujących u pracodawcy. W takim przypadku, Klient będzie uprawniony do 100% wynagrodzenia, jakie otrzymywałaby, gdyby pracował w dotychczasowych warunkach, w zakładzie pracy. Pracodawca może jednak nie zgodzić się na takie rozwiązanie; do pracy zdalnej można skierować wyłącznie pracownika zdrowego, z aktualnym orzeczeniem lekarskim.
W przypadku umowy cywilnoprawnej możliwość pracy zdalnej zależy od woli stron, a także postanowień zawartych w umowie. Jeżeli zatem stan zdrowia Klienta nie stoi temu na przeszkodzie, jak również charakter świadczonych przez Klienta usług pozwala na wykonywanie ich w formie zdalnej, Klient może umówić się ze swoim zleceniodawcą, że w czasie izolacji będzie wykonywał usługi w sposób zdalny na zasadach uzgodnionych przez obie strony i wynikających z wewnętrznych procedur obowiązujących u zleceniodawcy.
Natomiast, jeżeli z uwagi na charakter świadczonych usług nie ma możliwości ich świadczenia w sposób zdalny oraz umowa przewiduje osobiste świadczenia takiej osoby (a umowa nie przewidywałaby możliwości znalezienia zastępstwa), to osoba chora może nie wykonywać pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej i nie będzie ponosiła odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. W myśl art. 471 Kodeksu cywilnego dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W takiej sytuacji przyjmujący zlecenie powinien poinformować dającego zlecenie o niemożności dalszego wykonywania pracy, a dający zlecenie winien takie oświadczenie przyjąć i odstąpić od polecenia pracy zdalnej.
Podstawy prawne:
1. Art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t. j. Dz.U.2020.1842);
2. Art. 2 pkt 11 i 11a, art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t. j. Dz.U.2020.1845);
3. Art. 92 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz.U.2020.1320);
4. Art. 3531, art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U.2020.1740).
Stan faktyczny:
Klient jest lekarzem. Został skierowany na izolację ze względu na zarażenie koronawirusem.
Stan prawny:
Udzielając odpowiedzi na zadane przez Klienta pytanie prawne, w pierwszej kolejności należy wskazać na przepisy ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej jako u.s.r.).
Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.s.r. w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).
Kolejno, należy odnieść się do przepisów ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (dalej jako u.z.z.).
W myśl art. 33 ust. 1 u.z.z., państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny może, w drodze decyzji, nałożyć na osobę zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną albo osobę podejrzaną o zakażenie lub chorobę zakaźną, lub osobę, która miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego, obowiązki określone w art. 5 ust. 1.
Jak wskazuje natomiast art. 5 ust. 1 pkt 1 u.z.z., osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddawania się:
a) zabiegom sanitarnym,
b) szczepieniom ochronnym,
c) poekspozycyjnemu profilaktycznemu stosowaniu leków,
d) badaniom sanitarno-epidemiologicznym, w tym również postępowaniu mającemu na celu pobranie lub dostarczenie materiału do tych badań,
e) nadzorowi epidemiologicznemu,
f) kwarantannie,
g) leczeniu,
h) hospitalizacji,
i) izolacji,
j) izolacji w warunkach domowych.
W świetle art. 2 pkt 11 u.z.z., izolacja to odosobnienie osoby lub grupy osób chorych na chorobę zakaźną albo osoby lub grupy osób podejrzanych o chorobę zakaźną, w celu uniemożliwienia przeniesienia biologicznego czynnika chorobotwórczego na inne osoby.
Z kolei izolacja w warunkach domowych oznacza, odosobnienie osoby chorej z przebiegiem choroby zakaźnej niewymagającej bezwzględnej hospitalizacji ze względów medycznych w jej miejscu zamieszkania lub pobytu, w celu zapobieżenia szerzenia się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych (art. 2 pkt 11a u.z.z.).
Pracownik objęty izolacją w związku z epidemią koronawirusa, będzie uprawniony do otrzymania wynagrodzenia chorobowego od pracodawcy lub zasiłku chorobowego od ZUS-u, w zależności od okresu, w jakim pozostaje w izolacji. Warunkiem uzyskania uprawnienia do wynagrodzenia jest przedłożenie pracodawcy decyzji sanepidu o objęciu izolacją.
Zgodnie z art. 92 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek: choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną – trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia – trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego – pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu.
Jeżeli stan zdrowia Klienta nie stoi temu na przeszkodzie, jak również charakter świadczonej przez Klienta pracy pozwala na wykonywanie jej w formie zdalnej, Klient może umówić się z pracodawcą, że w czasie izolacji będzie wykonywał pracę zdalną na zasadach uzgodnionych przez obie strony i wynikających z wewnętrznych procedur obowiązujących u pracodawcy. W takim przypadku Klient będzie uprawniony do 100% wynagrodzenia, jakie otrzymywałaby, gdyby pracował w dotychczasowych warunkach, w zakładzie pracy. Jednak wskazane w specustawie uprawnienie pracodawcy do skierowania pracownika do pracy zdalnej, nie może być traktowane, jako przysługujące pracownikowi prawo. Do pracy zdalnej można skierować wyłącznie pracownika zdrowego, z aktualnym orzeczeniem lekarskim.
W przypadku umowy cywilnoprawnej możliwość pracy zdalnej zależy od woli stron, a także postanowień zawartych w umowie. Według art. 3531 ustawy Kodeks cywilny (dalej jako k.c.), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Jednakże osoba chora nie powinna wykonywać pracy. W przypadku umowy cywilnoprawnej możliwość pracy zdalnej zależy od woli stron, a także postanowień zawartych w umowie. Jeżeli zatem stan zdrowia Klienta nie stoi temu na przeszkodzie, jak również charakter świadczonych przez Klienta usług pozwala na wykonywanie ich w formie zdalnej, Klient może umówić się ze swoim zleceniodawcą, że w czasie izolacji będzie wykonywał usługi w sposób zdalny na zasadach uzgodnionych przez obie strony i wynikających z wewnętrznych procedur obowiązujących u zleceniodawcy.
Natomiast, jeżeli z uwagi na charakter świadczonych usług nie ma możliwości ich świadczenia w sposób zdalny oraz umowa przewiduje osobiste świadczenia takiej osoby (a umowa nie przewidywałaby możliwości znalezienia zastępstwa), to osoba chora może nie wykonywać pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej i nie będzie ponosiła odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. W myśl art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W takiej sytuacji przyjmujący zlecenie powinien poinformować dającego zlecenie o niemożności dalszego wykonywania pracy, a dający zlecenie winien takie oświadczenie przyjąć i odstąpić od polecenia pracy zdalnej.
Klauzula prawna:
Przygotowując niniejszą Opinię prawną przeanalizowano i polegano wyłącznie na informacjach otrzymanych od Klienta. Nie badano ani nie weryfikowano prawdziwości przedstawionego stanu faktycznego. Sporządzający niniejszą Opinię prawną zastrzega sobie prawo weryfikacji niniejszego opracowania w przypadku ujawnienia faktów nieznanych mu w momencie jego sporządzenia.
Niniejszą Opinię prawną wydaje się do wiadomości Klienta bez prawa publikacji przez Klienta. Opinia prawna dotyczy wyłącznie kwestii w niej określonych i nie może być interpretowana jako obejmująca, w tym przez domniemanie, inne, niewspomniane w niej kwestie.
W niniejszej Opinii prawnej zaprezentowano niezależną, subiektywną ocenę sporządzającego, dotyczącą prawnych aspektów przedmiotu analizy, w szczególności ocena prawna przedstawiona w Opinii prawnej nie daje gwarancji wyniku danej sprawy, w przypadku skierowania jej na drogę postępowania sądowego lub administracyjnego.
Z poważaniem
Radca Prawny OZZL
Mecenas Kajetan Komar-Komarowski
