wyjaśnienia uzyskane zostały na wniosek NIL i ich treść zamieszczona jest niżej:
MINISTER ZDROWIA Warszawa, 2010.01.07
MZ-DS-6451 -l 539-20/AK/10
Pan
Konstanty Radziwiłł
Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej
W odpowiedzi na pismo (NRL/ZRP/EJ/703-1/1516/09) dotyczące wprowadzenia w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Rzeszowie równoważnego systemu czasu pracy lekarzy rezydentów, uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 104 § l Kodeksu pracy, organizację i porządek w procesie pracy w tym m.in. systemy i rozkłady czasu pracy, a także przyjęte okresy rozliczeniowe oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika określa regulamin pracy. Pracodawca ustala regulamin pracy w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową., a jeśli w zakładzie nie działają organizacje związkowe, regulamin pracy ustala i wydaje sam pracodawca. Regulamin pracy powinien być podany do wiadomości pracowników przez wywieszenie w miejscach widocznych lub w innej formie przyjętej u danego pracodawcy i wchodzi w życie po upływie dwóch tygodni od podania go do wiadomości pracowników. Regulamin wiąże obie strony stosunku pracy i nie wymaga przyjęcia przez każdego pracownika z osobna w sposób wyraźny lub dorozumiany. Wydanie regulaminu pracy następuje na czas nieokreślony, a jego zmiana następuje w tym samym trybie co jego ustanowienie. Zasady stosowania równoważnego systemu czasu pracy określa natomiast art. 135 § l K.p. stanowiący, że system w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, może być przez pracodawcę wprowadzony jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją.
Oznacza to, że dyrektor szpitala jako pracodawca ustalając regulamin pracy wyraźnie wskazuje których pracowników dany system czasu pracy obejmuje, ile wynosi maksymalny dobowy wymiar czasu pracy oraz przedstawia informacje na temat trybu ustalania harmonogramów dla pracowników objętych tym systemem.
Wyjaśnienia związane z dopuszczalnością objęcia równoważnym systemem czasu pracy określonej grupy pracowników (np. lekarzy rezydentów), zawarte zostały w zamieszczonym na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia Komunikacie Ministra Zdrowia w sprawie zmianowego i równoważnego systemu czasu pracy lekarzy odbywających specjalizację.
Zgodnie z ww. komunikatem, przepis § 15 ust. l rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 października 2005 r, w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów (Dz. U. Nr 213, póz. 1779, z późn. zm.) stanowi iż lekarz odbywa specjalizację w czasie równym czasowi pracy lekarza zatrudnionego w zakładzie opieki zdrowotnej, o którym mowa w ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, póz. 89S z poźn. zm.). Oznacza to, że lekarze przez cały okres odbywania specjalizacji szkolą się w czasie równym pełnoetatowemu zatrudnieniu oraz odbywają dyżury medyczne zgodnie z programem specjalizacji.
W związku z wejściem w życie z dniem l stycznia 2008 r. ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 176, póz. 1240), która wprowadziła nowe regulacje w zakresie czasu pracy, lekarz odbywający specjalizację jest zobligowany do pełnienia zgodnie z obowiązującym go programem, nie mniej niż 3 dyżurów w miesiącu, jednak przy zachowaniu 48 godzinnego tygodnia pracy. Oznacza to, że wymiar dyżurów realizowany w ramach programu specjalizacji, w zgodzie z ustawą powinien odpowiadać 10 godzinom 5 minutom tygodniowo. W celu realizacji dyżurów w większym wymiarze konieczne jest uzyskanie zgody lekarza wyrażonej na piśmie (tzw. klauzula opt-out).
Ponieważ ustawa z dnia 24 sierpnia 2007 r. wprowadziła istotną zmianę polegającą na wliczaniu dyżurów do czasu pracy, możliwe jest realizowanie programu specjalizacji także w jednostkach, które zamierzają wprowadzić zmianowy, bądź równoważny system pracy, jednakże pod warunkiem iż w żaden sposób nie utrudni to realizowania programu specjalizacji i zapewniona zostanie – tak jak dotychczas – opieka kierownika specjalizacji nad lekarzem odbywającym specjalizację w takim systemie.
Z upoważnienia ministra zdrowia – Marek Twardowski – podsekretarz stanu.
